Bio, beton en bloem.

Elk jaar in de maand mei reizen wij met een delegatie van Bloem-vinotheken naar één van de Europese wijngebieden om een bezoek te brengen aan een aantal bij ons bekende wijnboeren. Het reisje heeft enerzijds een zakelijk karakter, maar ook het gezellige sociale verliezen wij niet uit het oog. Veelal gaan partners van de verschillende eigenaren mee op deze reis en samen gezellig eten en drinken behoort zeker tot het programma. 

Dit jaar ging de reis naar het prachtige Toscane. Zondagmorgen 28 mei 2017 begon de dag vroeg, want we moesten ons om 5.45 uur op Rotterdam Airport melden voor een vlucht naar Pisa. Het werd dus een lange dag. 

Bij aankomst in Pisa stond er een kleine touringcar voor ons klaar, om ons de komende 3 dagen naar de verschillende wijnboeren te brengen. Instappen en rijden maar. 

Enrico Santini

De eerste stop was bij Enrico Santini in Bolgheri. En uitermate eerlijke, gedreven wijnmaker die niet een wijnbedrijf geërfd had van zijn vader, maar die vanuit passie bijna 20 jaar geleden met dit experiment begonnen was en nu vanuit zijn eigen filosofie mooie biologische wijnen maakt. Jaar in jaar uit voert hij een strijd met de natuur om er het beste uit te halen wat er inzit en deinst er dan ook niet voor terug om als de natuur gewonnen heeft zoals in Bolgheri in 2014, om dat jaar geen wijn te maken. Hij is met weinig middelen begonnen en verkoopt nu zijn wijnen over de hele wereld. En dat alles vanuit een zuiver biologische, duurzame gedachte. Een man die nederig en gedreven tegelijk is, mensen waar wij zo graag mee werken.

Na een proeverij van zijn wijnen, 4 in getal, begeleid door heerlijke ham en kaas, stapten wij in de bus op weg naar onze tweede afspraak. 

Rocca di Frassinello

Het contrast op één dag kon niet groter zijn, want wij reden naar Marema, naar Rocca di Frassinello, het prestigieuze project van Eric de Rothschild van Château Lafite-Rothschild en Paolo Panerai van Castellare di Castellina, samengesmolten in een wijndomein ontwerpen voor Renzo Piano de wereldberoemde architect. In dit gebouw heeft hij de functionaliteit van een landbouwbedrijf en een plaats van plezier en kunst samenbracht. Van verre zagen wij de toren al liggen en toen wij uit de bus stapten, stonden we middenin een wereld van beton en staal. We werden verwelkomd op het dakterras met een glas wijn en kregen een rondleiding door de ruimtes onder de grond, waarvan de vatenkelder wel het meest indrukwekkend was. Een grote vierkante ruimte waarbij de barriques als een soort amfitheater opgestapeld lagen. Op al onze reizen door de wereld van de wijn hadden we nog nooit zoiets gezien. Beton is hier niet allen verwerkt in het gebouw, maar ook de lagering in beton van de wijnen heeft hier weer zijn intrede gedaan en wordt voor veel van hun wijnen gebruikt.

We kregen een uitvoerige proeverij van de wijnen van Rocca di Frassinello, Castellare en hun Siciliaanse wijnhuis Feudi del Pisciotto.

Het klokje tikte voort en om 23.00 uur was het welletjes voor deze eerste dag in Toscane. De volgende morgen werden we om 7.30 uur verwacht aan het ontbijt. 

Argiano 

We werden wakker in een zonovergoten Toscane en vertrokken wat later dan gepland, want de uitsluitend Italiaans sprekende buschauffeur had het een beetje verkeerd begrepen. Niet getreurd, de bus zette koers naar Montalcino, waar onze eerste stop was bij Argiano. Een immens groot landhuis wat in een grijs verleden eigendom was geweest van de paus, stond in de steigers. Hier is een lange traditie van wijn maken. Na voorheen eigendom te zijn geweest van een echte gravin, is het nu al een aantal jaren in handen van Brazilianen, die het roer grondig aan het omgooien waren, waarbij biologische wijnbouw toch wel een speerpunt was. Hier hoorden we voor het eerst van een nieuw Phyloxera fenomeen, waarbij niet zoals voorheen de stokken aangetast werden, maar de bladeren. Een oplossing hiervoor is nog niet gevonden. We kregen een prachtige rondleiding door de kelders van dit domein, waar zich ook in de 2e wereldoorlog heel wat had afgespeeld en proefden daarna hun Montalcino wijnen. 

Tenuta Buon Tempo 

De tweede stop op deze dag was bij Tenuta Buon Tempo, eigendom van Per Landin, die ook eigenaar is van Chateau Parenchère, in Bordeaux op een prachtig plekje aan de rand van Montalcino, genaamd Tenuta Oliveta. We wandelden rond, genoten van het prachtige uitzicht en roken de barbecue met de heerlijke worstjes. Aangezien het inmiddels 2 uur was en we sinds het ontbijt niet meer gegeten hadden, begonnen onze magen toch wel behoorlijk te knorren en waren dan ook blij toen we onder de pergola uitgenodigd werden voor een heerlijke lunch, met lokale worst en hamsoorten, kaas en die zalig geurende worstjes van de grill. Ondertussen proefden we de Rosso de Montalcino en de Brunello. Een plekje waar ook Agroturismo is en waar we best nog wel wat langer hadden willen blijven, maar het klokje tikte voort en we werden verwacht bij Cantina Dei in Montepulciano. 

Cantina Dei

Cantina Dei is een nieuwe producent voor ons en we vonden het dan ook erg leuk om kennis te maken met Catharina Dei op dit prachtige artistieke landgoed. Kosten nog moeite waren gespaard om niet alleen een artistiek verantwoord bedrijf neer te zetten, maar ook om volledig duurzaam te werken. Niet alleen door geen pesticiden te gebruiken, maar ook door een installatie te hebben waarmee grondwater gebruikt werd voor de koeling en de reiniging uitsluitend met stoom gebeurt. Het komend jaar worden hier ook zonnepanelen geïnstalleerd zodat ook de stroomvoorziening volledig duurzaam is. Een groot amfitheater buiten wordt gebruikt voor concerten en aangezien in de Bossona wijngaard van hun top Vino Nobile veel fossielen gevonden zijn, kwam de vorm van schelpen weer terug in het ontwerp van de ingang van de vatenkelder. Een plaatje van een bedrijf.

Ook hier, net als bij de vorige bedrijven die wij bezochten was de tendens biologisch, van klein nieuw hout (barriques) naar groot hout (tonneaux) en van RVS naar beton.

Na een goed georganiseerd proeverij namen wij afscheid van Catharina, reden met de bus naar het prachtige plaatsje Montepulciano, checkten in in ons hotel en spraken af in Osteria del Borgo, waar wij buiten op het terras met Elisa van Cantina Dei een heerlijk diner hadden van pure Toscaanse gerechten, met daarbij de wijnen van Cantina Dei, waaronder een dubbele magnum Vino Nobile de Montepulciano Riserva Bossona 2007. Het was een mooie, maar wel een beetje frisse avond onder de sterrenhemel van Montepulciano en wij sloten de avond af met een espresso binnen, voordat we ieder naar ons hotel gingen.

Siena

De laatste dag van ons bliksembezoek aan Toscane was alweer aangebroken. Na een mooie ochtendwandeling in een ontwakend Montepulciano, ontbeten we onder de eeuwenoude toegangspoort om vervolgens in de bus de stappen en koers te zetten naar Siena, waar we 2 uurtjes voor onszelf hadden om het stadje te bekijken. We waaierden uit over de stad, maar kwamen elkaar toch weer tegen bij een heerlijke cappuccino. 

Dievole

We hadden nog twee bedrijven te bezoeken voordat we ’s avonds weer terug zouden vliegen naar Nederland. Het eerste bedrijf was het zeer prestigieuze Dievole, waar ook volop gebouwd en gerenoveerd werd. Ook hier had een verandering van eigenaren plaatsgevonden, die het roer aan het omgooien waren. Een nieuwe lijn wijnen, houten vaten die plaatsgemaakt hebben voor betonnen bakken en heel veel bouwactiviteiten. Dat neemt niet weg dat we een heerlijke lunch hadden onder de parasols in de tuin met rozenblaadjes op tafel. Villa Dievole wordt vaak gebruikt als trouwlocatie en we hoorden dat de hele verbouwing in juli klaar moet zijn, omdat dan de eerste bruiloften hier weer gehouden gaan worden. Dat zal nog een hele klus worden. Dievole is uitgegroeid tot een grote organisatie met verschillende domeinen, waaronder Podere Brizio, Tenuta Meraviglia.

Casa Emma 

Na een zeer aangename tijd hier, ondanks de warmte, stapten we weer in de bus voor ons laatste stop: Casa Emma. Hier zal het derde woord van de subtitel: Bio, beton en bloem, duidelijk worden. We werden bijzonder hartelijk verwelkomd door Paolo Paffi, die begreep dat we een vliegtuig te halen hadden, dat we wel wisten hoe wijn gemaakt werd, maar die toch een aantal zeer bijzondere nieuwtjes voor ons had. In de eerste plaats wordt ook hier volledig biologisch gewerkt, daarnaast werken ze nauw samen met studenten oenologie van de universiteit van Florence op het gebied van duurzaamheid. Het eerste wat Paolo ons vertelden was dat ze in de wijngaard nieuwe werknemers hadden, namelijk een honderdtal ganzen….. We dachten dat we hem niet goed verstonden. Ganzen……??? Ja, inderdaad ganzen, want ganzen eten 24 uur per dag de grassen rond de wijnstokken, zonder de stokken te beschadigen of de grond rond de stokken door hun gewicht verder aan te drukken. Geen machines in de wijngaard, maar de natuurlijke kracht van ganzen. Ze verblijven in hokken verspreid door de wijngaarden, zodat ze ’s nachts niet door vossen opgegeten worden. 

Het andere nieuwtje waar wij van opkeken was het feit dat hij meel oftewel bloem laat maken van de schillen van de geperste druiven. Bijna altijd worden deze schillen gebruikt om grappa te stoken, maar dat wilde hij helemaal niet. Een bedrijf heeft in samenwerking met een aantal studenten een methode ontwikkeld om van deze schillen meel te maken, die veel proteinen bevatten en een hoge voedingswaarde heeft. Een fabrikant van energierepen had al belangstelling getoond om dit meel te gebruiken om hun energierepen van te maken. Het roodkleurige meel werd ook gebruikt om pasta met een zeer hoge voedingswaarde van te maken. We hebben het niet geproefd, maar wel gezien. Heel bijzonder hoe er steeds meer nieuwe methoden ontwikkeld worden om op een duurzame manier ook bijprodukten te maken. Helaas konden we niet langer blijven, want we hadden nog een rit van 1,5 uur voor de boeg om ons vliegtuig naar Nederland om 21.00 uur te halen, dus het afscheid was nabij en we stapten met z’n allen weer in de bus. 

Bio, beton en bloem 

Het was ook dit jaar weer een gezellige, leerzame, interessante reis, waarbij we hebben kunnen zien hoe de verschillende bedrijven werken en wat hun filosofie is en de mensen hebben leren kennen die achter de etiketten van de flessen staan. En ook nu kunnen we weer constateren, die ze allemaal in hun ogen de beste wijn maken en dat ze het allemaal op hun eigen manier doen met hun eigen filosofie. Of ze nu groot zijn of klein.

Wijn, het is en blijft een prachtig product.